Leren van crises tijdens oefeningen actiecentra
‘Uitval telecom en een aangekondigde protestactie in de binnenstad van Zwolle’. De briefing voor crisisfunctionarissen was kort maar krachtig. Op bestuurlijk en operationeel niveau kwamen tijdens de oefeningen van de actiecentra op 15, 16 en 19 juni diverse dilemma’s en acties aan bod. Een mooie gelegenheid om samen te werken en van elkaar te leren.
Tijdens een grootschalig incident kan het voorkomen dat de hulpdiensten extra ondersteuning nodig hebben bij de bestrijding van het incident. Je kunt je voorstellen dat de hulpdiensten, bijvoorbeeld tijdens een grote brand, erg druk zijn met het bestrijden van de brand. Als er vervolgens door de brand dan ook nog een giftige rookwolk ontstaat die naar een woonwijk trekt, dan kan een regionaal crisiscentrum worden ingericht en op afstand extra ondersteuning bieden. Door deze ondersteuning kunnen de hulpdiensten op locatie zich blijven focussen op de incident en effectbestrijding zelf.
Nadenken over dilemma’s in actiecentra
In de actiecentra zijn collega’s van brandweer, politie, geneeskundige zorg, bevolkingszorg en communicatie aan het werk. Afhankelijk van het incident kan een vertegenwoordiger van bijvoorbeeld Defensie of een waterschap ook aansluiten. Oefenleider Yorick van der Wit blikt terug op zes oefeningen met drie totaal verschillende scenario’s: “Bij de ene oefening werd er gestart ‘vanuit het veld’ met een CoPI. Terwijl bij de andere juist een burgemeester de aftrap gaf met een telefoontje naar de Operationeel Leider (OL). Dat liet de teams nadenken over welke crisisfunctionarissen als eerste ingezet moesten worden. Bij een stapeling van incidenten moesten juist de prioriteiten worden gesteld en de impact daarvan.”
Ruim honderd deelnemers
De voorbereiding op dergelijke oefeningen kost tijd. Niet alleen worden ruim honderd crisisfunctionarissen ingepland, er is dagelijks ook een oefenstaf aanwezig van ongeveer twaalf collega’s. Yorick vertelt: “Met de oefenstaf geven we tegenspel aan de actiecentra. De crisisfunctionarissen in de actiecentra kunnen dus echt met iemand bellen voor meer informatie. En bij het actiecentrum communicatie simuleren we social media en krantenberichten. Daarvoor gebruikten we in de voorbereiding Chat GPT. Met algemene informatie over de scenario’s, maakten we ruim 287 berichten per scenario.”
Evalueren en leren
Iedere oefening werd na afloop geëvalueerd. Yorick: “We lieten eerst de actiecentra zelf hun inzet bespreken, waarna we bij elkaar kwamen. Die opzet was nieuw, maar werd gewaardeerd. Dit gaf meer ruimte om een bijdrage te leveren. De uitkomsten analyseren we en geven we door aan de verschillende werkgroepen. Zo kan een evaluatiepunt bijvoorbeeld terugkomen tijdens de eerstvolgende oefening in november. Net als vorig jaar in Deventer houden we dan in Raalte een tweedaagse oefening. Uiteraard met een ander scenario, maar net zo interessant.”
Crisisplan 2023-2026
De Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure (GRIP) bepaalt hoe de coördinatie tussen de hulpverleningsdiensten verloopt. De GRIP fase geeft het gebied en de mogelijke gevolgen van het incident aan. Dat bepaalt de inzet en organisatie van de hulpverlening en de bestuurlijke verantwoordelijkheid. In het crisisplan 2023 – 2026 is vastgelegd wie waarvoor verantwoordelijk is tijdens een crisis en hoe de informatielijnen lopen. Dit plan beschrijft de hoofdstructuur, de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van functionarissen en instanties tijdens een crisis. De taken binnen de crisisorganisatie zijn belegd bij het Commando Plaats Incident (CoPI) (operationeel), het Regionaal Operationeel Team (ROT). (operationeel en bestuurlijk), het Gemeentelijk Beleidsteam (GBT). (bestuurlijk) en het Regionaal Beleidsteam (RBT). (bestuurlijk meer dan één gemeente). Wil je weten wie wanneer in actie komt? Lees dan ons crisisplan 2023-2026.